Prawa i obowiązki małżonków wobec siebie
Romantyczna koncepcja małżeństwa różni się od prawnego ujęcia tej instytucji (choć gdyby się głębiej zastanowić dąży do tego samego). No bo, czy wstępując w związek małżeński myślimy o tym, jakie prawa i obowiązki w małżeństwie zaktualizują się po ślubie?
Statystycznie w Polsce rozwodzi się coraz więcej małżeństw. Według danych GUS w roku 1980 rozwiodło się 39.833 par, a w 2022 już 60.162. Spośród nich, 5.874 małżeństwa miały staż liczący co najmniej 30 lat, a 10.661 małżeństw miało staż od 0-4 lat. To smutne statystyki. Czy sytuacja byłaby inna, gdyby nowożeńcy analizowali wcześniej jakie obowiązki na nich spoczywają?
Jakie masz obowiązki w małżeństwie?
Ustawodawca wpisał do kodeksu rodzinnego i opiekuńczego następujące obowiązki:
Obowiązek wspólnego pożycia i wzajemnej pomocy
- wspólne pożycie – istotą małżeństwa jest budowanie i utrzymywanie wzajemnej relacji realizującej się w więzi fizycznej, uczuciowej (duchowej) i gospodarczej. Ich definitywne ustanie stanowi prawną przesłankę prawną rozwiązania małżeństwa.
- wzajemna pomoc – rozumiana jako udzielanie codziennego wsparcia osobistego i finansowego, w tym w chwilach kryzysu czy choroby. Obdarzanie się zaufaniem, zrozumieniem i dbanie o poczucie bezpieczeństwa współmałżonka, to esencja wypełniania tego obowiązku.
Obowiązek wierności
- wierność – czyli powstrzymywanie się od kontaktów seksualnych z osobami trzecimi, oraz od relacji emocjonalnych, jeśli mogłyby one prowadzić do rozpadu więzi małżeńskich. To także szeroko rozumiana stała i aktywna obecność i uczestnictwo w życiu małżonka.
Obowiązek współdziałania dla dobra rodziny
- współdziałanie dla dobra rodziny – decyzje małżonków, ich zachowania i plany osobiste i finansowe, muszą współgrać z decyzjami, planami i potrzebami drugiej strony.
Majątkowe obowiązki w małżeństwie
- przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny – zasadą jest równa stopa życiowa małżonków. Każdy z nich, powinien wykorzystywać swoje możliwości zarobkowe i finansowe odpowiednio do stanu swojego zdrowia i predyspozycji osobistych.
- udostępnienie mieszkania małżonkowi w celu zaspokojenia potrzeb rodziny – małżonkowie mogą na równych prawach korzystać z mieszkania należącego prawnie tylko do jednego z nich oraz sprzętów użytku domowego obecnych w tym mieszkaniu.
- wspólna (solidarna) odpowiedzialność za spłatę całości zobowiązań finansowych zaciągniętych przez drugiego małżonka, jeśli dotyczą one zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny.
Nie są to, jak widać, obowiązki nadmierne. Mimo to, coraz więcej małżeństw nie jest w stanie przetrwać próby czasu. Jak powiedział główny bohater filmu „Okrucieństwo nie do przyjęcia”:
„Instytucja małżeństwa to sztuka kompromisu”.
Związek trwa dopóki trwa dialog i zaangażowanie w pracę nad jego utrzymaniem. Brak woli jednego z małżonków, to pierwsza cegła muru wznoszonego stopniowo w małżeństwie.
Jak egzekwować obowiązki w małżeństwie?
Niestety nie ma takiej prawnej możliwości. Obowiązki małżeńskie wynikające z przepisów to drogowskazy zarysowujące jedynie ramy powinności, zostawiające szeroką przestrzeń na dialog i tworzenie własnego modelu małżeństwa. Niewykonywanie przez małżonka obowiązków kodeksowych, nie oznacza również, że automatycznie powstaje przesłanka do orzeczenia rozwodu.
💡 Niewywiązywanie się z obowiązków małżeńskich może mieć jednak dalekosiężne skutki w postępowaniu rozwodowym.
Podstawowe prawa w małżeństwie
💡 Warto wiedzieć, że:
- w konkretnej sytuacji, łamanie małżeńskich obowiązków może stanowić podstawę uznania małżonka za winnego rozpadu pożycia małżeńskiego. Małżonek niewinny lub nieuznany za wyłącznie winnego nabywa wówczas prawo do domagania się alimentów na swoją rzecz,
- wasze prawa i obowiązki w małżeństwie są równe. To oznacza, że posiadacie równą pozycję bez względu na wysokość uzyskiwanych dochodów, predyspozycje osobiste czy stan zdrowia.
- małżonek może domagać się wypłaty wynagrodzenia za pracę drugiego małżonka do jego rąk, jeśli ten nie przyczynia się do zaspokojenia potrzeb rodziny – na przykład trwoni zarobione pieniądze lub przeznacza wyłącznie na swoje potrzeby.
- oboje jesteście równi wobec waszych wspólnych dzieci. Ojcowie mają takie same prawa i obowiązki związane z wychowywaniem dzieci jak matki,
- każdy małżonek może domagać się orzeczenia rozwodu, jeżeli drugi z nich nie wywiązuje się z małżeńskich obowiązków i nie respektuje praw drugiej osoby, ale wcześniej możecie również:
🍀 przeanalizować wasz model funkcjonowania małżeństwa i wkład każdego z was w utrzymywanie związku. Rozwód to nie zawsze jest najprostsza droga, a odwaga do rozmowy uchroniła nie jedno małżeństwo od pochopnej decyzji,
🍀 dać sobie czas i przestrzeń w myśl zasady „Odległość gasi mały płomień, ale rozpala wielki”,
🍀 skorzystać z pomocy osób trzecich – na przykład terapeuty lub mediatora, którzy pomogą dotrzeć do prawdziwych motywów i potrzeb, którymi się kierujecie,
🍀 skorzystać z separacji – jeśli więzi między Wami nie zostały zerwane w sposób trwały i widzicie szansę na ich odbudowę.
Może Cię zainteresować również:
